Astrologia

Czy życie jest zapisane w gwiazdach, a astrologiczne przepowiednie wykluczają bycie panem własnego losu?

Starożytni astrolodzy byli przekonani, że badanie układów gwiazd pozwala studiować ścieżki przeznaczenia. Jasne było, że każdy człowiek urodził się z danym mu losem, a kosmogramy urodzeniowe były swego rodzaju pieczęciami. Gdzie więc tutaj miejsce na pojęcie wolnej woli? Pojawiły się jednak różnice w poglądach.

"Zaćmienie zwiastuje śmierć króla"

Historia zachodniej astrologii sięga czasów starożytnej Mezopotamii. Mniej więcej 4 tysiące lat temu ludzie zauważyli, że zjawiska na niebie mają związek z tym, co się dzieje na ziemi. To, co obserwowali, było wtedy mocno uproszczone – nie mieli do pomocy urządzeń astronomicznych. Skupiali się więc na zaćmieniach, halo wokół Księżyca (zjawisko optyczne w pobliżu tarczy Słońca lub Księżyca; powstaje wskutek załamania się światła w kryształkach lodu w atmosferze) czy kometach. Byli na przykład przeświadczeni, że zaćmienie zwiastuje śmierć króla. Ciała niebieskie traktowali więc jak omen zesłany przez bogów: niebiańskie pismo, które można odczytywać i interpretować. Tak narodziła się astrologia.

Zobacz też: Sezon zaćmień 2024. Jak wpływa na nas zaćmienie Słońca i pełnia z zaćmieniem Księżyca? Na nowe początki pada złowrogi cień

Około V wieku p.n.e. astrologia była już na tyle rozwinięta, że zaczęto jej używać do przepowiadania przyszłości nie tylko władców, ale też każdego, kto chciał ją poznać. To właśnie z tamtych czasów pochodzą najstarsze zapisy osobistych horoskopów urodzeniowych. Były one dość proste i mówiły na przykład, że czyjeś życie będzie długie, pomyślne i wspaniałe. Albo że ktoś zawsze będzie się cieszył przewagą nad wrogami. Takie horoskopy miały więc charakter czysto wróżebny.

W epoce hellenistycznej (okres ekspansji kultury greckiej na nowe obszary pod władzą następców Aleksandra Wielkiego – 323 r. p.n.e. do 30 r. p.n.e.) astrologia rozkwitła. To ówczesnym uczonym zawdzięczamy to, jak wygląda ona dzisiaj.

Przejmowanie się złym losem to marnowanie czasu

Równolegle do astrologii rozwijał się stoicyzm, nurt filozoficzny, który akceptował życie takim, jakie jest, dane nam z góry, bez naszego sprzeciwu i prób buntów. Według stoików przejmowanie się złym losem to tylko marnowanie czasu, bo przecież nikt nie ma na niego wpływu. Nadmierne emocje nie mają więc sensu, szczęście zaś można osiągnąć jedynie przez akceptację tego, co nadeszło, i zachowanie wewnętrznego spokoju. I już!

Tak samo do losu podchodziła astrologia, zakładając, że proroctwa z układów planet są nieuchronne. Jeden z ojców astrologii hellenistycznej, Wettiusz Walens, pisał:

„Ci, którzy angażują się w przewidywanie przyszłości i prawdy, posiadając duszę niezniewoloną, nie mają wysokiego mniemania o fortunie, nie poświęcają się nadziei ani nie boją się śmierci. Zamiast tego żyją niezrażeni zakłóceniami dzięki trenowaniu swojej duszy, aby była pewna siebie i ani nie radowała się zbytnio w obliczu dobra, ani nie popadała w depresję w obliczu zła, ale była zadowolona z tego, co ma w danej chwili”.

Starożytni astrolodzy byli więc przekonani, że badanie układów gwiazd pozwala studiować ścieżki przeznaczenia. Niektórzy z nich twierdzili nawet, że to „uczenie się praw przeznaczenia”. Walens nazywał astrologów żołnierzami przeznaczenia oraz przewodnikami i prorokami. Jasne więc było, że każdy człowiek urodził się z danym mu losem. A kosmogramy urodzeniowe były swego rodzaju pieczęciami, które są nam przypisane. Gdzie więc tutaj miejsce na pojęcie wolnej woli?

Możemy pogorszyć lub polepszyć to, co nam pisane

Wśród astrologów pojawiły się jednak pewne różnice w poglądach. Chodziło o pojęcie determinizmu, czyli braku wolnej woli i istnienia z góry założonego losu. Zaczęto się spierać, jak bardzo dane wydarzenia można zmienić albo mieć pod kontrolą oraz w jakim stopniu ma to wpływ na życie. Rzymski astrolog Maniliusz twierdził, że każdy nasz krok jest z góry określony i w dniu narodzin mamy już wyznaczony moment śmierci. Częściowy determinizm podzielał Klaudiusz Ptolemeusz. Według niego możemy pogorszyć lub polepszyć to, co było nam przypisane. I że nie wszystko jest z góry ustalone.

Wierzono tak bardzo w astrologię, że jej przesłania traktowano niemal jak wyrok i specjalnymi technikami liczono długość życia. Choć do naszych czasów przetrwało niewiele zapisów, to jednak widać, że włączono do wszystkiego elementy magii! Bo tak jak człowiek ma przypisany mu los, którego mapą jest właśnie kosmogram urodzeniowy, podobnie jest z wydarzeniami i czynami. Narodziła się więc astrologia incepcyjna (inaczej elekcyjna), która służyła poprawianiu warunków życia i drobnej manipulacji losem.

Pomagała wybierać najbardziej sprzyjające daty z punktu widzenia astrologii na konkretne przedsięwzięcia. Podpowiadała na przykład, kiedy najlepiej zbierać zioła na różne dolegliwości, kiedy przekazywać ważne wiadomości, kiedy brać ślub, podróżować czy coś kupować. Chociaż więc astrologia miała podłoże deterministyczne, to przyznawała jednocześnie, że człowiek ma wolną wolę i może wybrać najkorzystniejszy czas na podejmowanie konkretnych działań.

Wróżby to grzech

A co się stało, że dziś na astrologię niektórzy patrzą sceptycznie? Gdy narodziło się chrześcijaństwo, jego kapłani przekonywali ludzi do nowej wiary zapewnieniem, że jeżeli przyjmą chrzest, uwolnią się od swojego przeznaczenia i otrzymają dar wolnej woli. W ten sposób przewidywanie przyszłości powoli zaczęło przechodzić w „zbiór tendencji”. Biblia jednoznacznie nazywała wszystkie wróżby jako niewybaczalny grzech. Później nieoczekiwanie ten pogląd wsparła nauka, domagając się na wszystko naukowych dowodów.

Ta niewiara w determinizm dotrwała do XX wieku, kiedy to angielski astrolog Alan Leo, określany ojcem współczesnej astrologii, został w 1917 roku skazany przez sąd za wróżbiarstwo na symboliczną grzywnę wysokości 5 funtów plus koszty postępowania. Przy okazji dał radę innym astrologom:

„Rozstańmy się z fatalistyczną astrologią, która szczyci się swoimi przepowiedniami i która zawsze stara się przekonać świat, że jedynie w przewidującej stronie astrologii odnajdziemy jej wartość. Nie musimy spierać się co do jej realności, ale zamiast tego dokonać bardzo potrzebnej zmiany w słowie i nazwać astrologię nauką o tendencjach”.

I w tym też czasie rodziła się astrologia psychologiczna. Do dziś badanie charakteru człowieka jest bardziej popularne niż przewidywanie konkretnych wydarzeń w jego życiu.

Ci, którzy zajmują się astrologią przewidującą przyszłość, upierają się jednak, że można przepowiedzieć losy człowieka i że odzwierciedlają one to, co mówi jego kosmogram. I tu niewiele zmieniło się od czasów starożytnej Mezopotamii.

Co ma być, to będzie

Trudno jest więc powiązać astrologię z pojęciem wolnej woli. Daje nam ona jednak coś innego: zrozumienie dlaczego. Nadaje sens wszystkiemu, co spotyka nas w życiu osobistym i dookoła nas. A jak mówi stoicyzm, taki predeterminizm nie musi być wcale zły: mówi, co ma być, to będzie, a to oszczędza wielu stresów.

Znajomość astrologii pomaga nam nie tylko wyznaczyć dobry okres w życiu, ale też zapewnia, że każdy potencjalnie zły czas zawsze ma swój koniec. I to chyba dla każdego jest najważniejsze. I piękne!!! Bo takich sytuacji nam w życiu codziennym nie brakuje. Prawda???

Tekst: Olivia Serafinowski
Fot. shutterstock