Astrocoaching

Masz poczucie, że nie żyjesz własnym życiem? Zacznij podróż w głąb swojego rodu i poznaj jego tajemnice. Tak odzyskasz wolność

- Na jutro, drogie dzieci, przynieście klej i zdjęcia waszych rodziców, rodzeństwa, dziadków, ich rodzeństwa, współmałżonków itd. Będziemy rysować drzewo i wklejać na nim te zdjęcia jak jabłuszka – tak mówiła pani w podstawówce, a ja nie miałam wówczas pojęcia, że prawie cztery dekady później sama będę chciała narysować podobne drzewo i pogrzebać w jego gałęziach. I to znacznie głębiej. A nawet, że ktoś już dał temu konkretną nazwę. Będę robiła geneosocjogram.

Czym różni się on od drzewa genealogicznego? Pokazuje nie tylko stopień pokrewieństwa w rodzinie, ale też istniejące w niej wzorce relacji. Terapeuci coraz częściej sięgają po to narzędzie, by rozpoznać przyczynę powtarzających się zachowań. Zrozumieć, jak historie rodzinne z przeszłości wpływają na nas dzisiaj.

Jak drapieżne prezenty

W znakomitej książce „Tajemnice przodków. Ukryty przekaz rodzinny” – która szybko stała się bestsellerem we Francji – Anne Ancelin Schützenberger pisze, że w Afryce istnieje coś, co nazywa się drapieżnym prezentem. Ktoś przygotowuje dla kogoś prezent, kładzie go na stole i liczy, że obdarowany też odwdzięczy się prezentem. Właściwie zmusza go do rewanżu. Czy my tu, w Europie, nie funkcjonujemy podobnie? Tylko nie nazywamy tego „drapieżnym prezentem”. Przecież jeżeli ktoś nas zaprasza na kolację, zazwyczaj mu się rewanżujemy. Bo tak wypada. A jeśli idziemy na wesele, to w kopercie dajemy państwu młodym przynajmniej tyle, ile zapłacili za naszą obecność na tym przyjęciu. Taka towarzyska księgowość.

Podobnie funkcjonują niektóre rodziny. Podświadomie jej członkowie – najczęściej dzieci – utrzymywani są „w stanie zobowiązania”. Robi się im prezenty, których nigdy nie spłacą. Będą tylko mogły być… dozgonnie wdzięczne, oddane. I zostaną „emocjonalnymi dłużnikami”. To dlatego dorosłe dziecko czasem układa sobie życie dopiero po śmierci rodziców. Wcześniej nawet nie ośmiela się dla siebie czegoś pragnąć. Nasza lojalność wobec członków rodziny – nawet tych, o których, jak nam się wydaje, w ogóle nie myślimy i których nie znamy dokładnie – bywa przytłaczająca. I właśnie geneosocjogram to pokazuje. I pozwala odkryć oraz zrozumieć, że powtarzamy pewne schematy. Jak pisze Anne Ancelin Schützenberger:

„Wierność przodkom, nieświadoma lub niewidoczna (ukryta lojalność), ma nad nami władzę. Należy ją uwidocznić, uświadomić ją sobie, zrozumieć, co nas zobowiązuje i nami kieruje, oraz ewentualnie przetransformować tę lojalność, aby móc w pełnej wolności żyć swoim życiem. Ojcowie jedzą niedojrzałe winogrona, a synom zęby cierpną, jak mówi Biblia”.

tajemnice rodowe — Rodzinnych tajemnic nie da się wiecznie ukrywać. One będą żądały od kolejnych pokoleń ujawnienia/fot. shutterstock

Nie mogę tego zrobić tacie

Terapeuci, którzy używają geneosocjogramu, opisują na przykład sytuację, kiedy tuż przed ważnym egzaminem dziecko się nagle rozchorowuje, łamie rękę albo zapomina nastawić budzik. A jeśli już na egzamin dotrze, to łapie czarną dziurę i nie umie znaleźć w głowie odpowiedzi na proste egzaminacyjne pytania, mimo że wcześniej nie miałoby z nimi problemu. To lojalność wobec mniej wykształconych rodziców nie pozwala, żeby dziecko wiedziało od nich więcej. Oczywiście tak zawsze nie jest. I nie jest to świadome ani zaplanowane. Znów zacytuję Anne Ancelin Schützenberger:

„Dziecko podświadomie rezygnuje – przez zaniechanie pójścia dalej niż ojciec czy inni bliscy – bo przeczuwa podświadomie, że jego awans społeczny może być problemem i źródłem cierpienia. Spowodować oddalenie i ma poczucie zdrady wobec rodziców, dziadków i klasy, z jakiej się wywodzi”

Tajemnice zabrane do grobu?

To teraz coś mocniejszego… Czyli o krypcie i widmie, a więc o tym, o czym się nie mówi, o skrywanych hańbach. W każdym rodzie są tajemnice. Takie, które nasi przodkowie zabrali do grobu. Ale tajemnic – jak powie każdy, kto słyszał o transgeneracyjności, przekazywaniu z pokolenia na pokolenie wzorców zachowań, wartości, traum, przekonań i innych cech psychologicznych lub społecznych – nie da się wiecznie ukrywać. One będą żądały od kolejnych pokoleń ujawnienia.

Oto kilka przykładów z książki:

„Widmo powstaje w nieświadomości, na bazie tajemnicy dotyczącej kogoś innego, czegoś, o czym nie wolno mówić (kazirodztwo, zbrodnia, pochodzenie z nieprawego łoża)”

„To nie zmarli nas nawiedzają, to przestrzeń w nas, zapełniona sekretami innych członków rodziny”

„Widmo manifestuje się i nawiedza przez słowa i dziwne zachowania oraz różne objawy (fobie, obsesje) […] itd. Powraca okresowo, kompulsywnie”

„Osoba, którą nawiedza widmo, znajduje się nagle w potrzasku między potrzebą zachowania za wszelką cenę niewiedzy o sekrecie członka rodziny a jednoczesną potrzebą ujawnienia go”

Terapia polega więc na tym, że uwalnia się klienta od widma, wyciągając widmo z krypty podczas pracy z klientem. Jak ja to rozumiem? Spróbuję uprościć, żeby nie brzmiało tak tajemniczo, bo wówczas cała ta teoria wzbudza niepokój, a może i przekonanie, że to ściema.

Transgeneracyjność mówi nam o dziedziczeniu traum z poprzednich pokoleń. Wojny, głód, gwałty, poronienia, cierpienie odbijają się na sposobie myślenia i budowania życia kolejnych pokoleń. Chodzi więc o to, by pogrzebać w życiorysach przodków i te tajemnice ujawnić. Przed samym sobą. Przyjrzeć im się, zrozumieć je i odciąć ich wpływ na dalsze nasze losy – moje, moich bliskich, a potem kolejnych pokoleń. Bo nie musimy powtarzać tych zachowań jak nasze babcie, prababcie czy prapra – w imię lojalności. Zwłaszcza jeśli powodują one cierpienie.

Czy to tylko przypadek

„Niezwykle często dzieci rodzą się, żeby zbiegiem okoliczności zaznaczyć rocznicę (narodzin lub śmierci) matki lub matki matki (celowo mówię tu o matce matki, a nie o babci, bo nie oznacza to tego samego dla podświadomości, która słyszy to, co wypowiadamy) po to, aby przez narodziny odwołać się do więzi matki z jej własną matką (albo ojcem). Tak jakby istniało porozumienie między podświadomością matki i przedświadomością jej dziecka co do dat urodzenia, które stają się znaczące”

– czytam w książce „Tajemnice przodków...”, która jest inspiracją do tych rozważań. Ktoś powie: „E tam. Zwykły przypadek”. Być może… Jednak sporo jest takich przypadków. Gdy taką rocznicę odkrywasz w swoim życiu – pracując nad własnym geneosocjogramem – to nagle czujesz, że wcale nie jest to takie przypadkowe. Bo rzadko zastanawiamy się, co w tym samym dniu miesiąca X lat temu robiła nasza prababcia lub co o tej samej porze roku Y lat temu zdarzyło się naszemu dziadkowi…

A ciało pamięta!!! Czujemy niepokój. Coś nas gniecie, gryzie. Zaczynamy to badać, czytać, pytać, dopytywać tych, którzy jeszcze coś pamiętają, jeszcze żyją, jeszcze mogą odgrzebać jakieś skrawki historii w pamięci i albumach ze zdjęciami. I nagle się okazuje, że syndromów rocznic albo powtarzalności schematów – mimo że czasy się zmieniły i wszystko jest inne – jest niesamowicie dużo. Tak dużo, że o przypadkowości już nie może być mowy.

Podróż w głąb rodu

Jak często masz poczucie, że nie żyjesz własnym życiem? Nie realizujesz swoich marzeń? Może próbujesz zadowolić wszystkich dookoła poza sobą? I że masz ochotę rzucić to wszystko i zacząć hodować kozy w Bieszczadach? Od tego uczucia czasami się zaczyna – podróż w głąb swojego rodu. Nie tylko w głąb siebie, ale szerzej… Babciu, prababciu, praprababciu – co chcecie mi przekazać? Powiesz, że każdy ma w rodzie trudną historię. Skoro traumy się przenoszą, nikt nie ma szans zaznać szczęścia.

Niech puentą stanie się ostatni już cytat z książki, który jest jednocześnie i światełkiem, i nadzieją:

„Rolą terapeuty jest pomoc klientowi w odnalezieniu i przedstawieniu jego historii w spójny sposób, zobaczeniu w niej głównego wątku i odczytaniu jego znaczenia. Kiedy chodzi o trudną historię osobistą, ceną za wyjście z cierpienia jest uwolnienie się od tego, o czym nie wolno było klientowi mówić, o czym nie wolno było nawet w jego rodzinie pomyśleć. Terapeuta może pomóc mu w uwolnieniu się z konieczności powtarzania traum rodzinnych oraz w zaakceptowaniu przeszłości członków rodziny. Gdy tylko przeszłość wyjdzie na jaw i tablica zostanie wymazana, a to, co było na niej zapisane, przepracowane, można zamknąć za sobą drzwi i zacząć od nowa. Taka jest cena tego, by człowiek mógł żyć swoim własnym życiem”

A to podobno najlepsze uczucie ze wszystkich. Życie pełnią własnego życia. Ja do tego dążę każdego dnia od nowa
i od nowa. Jestem w tej podróży. I jest mi w niej dobrze. Na mecie czeka spełnienie, więc warto!

tekst: Anna Matusiak
fot. shutterstock